Pengkaryaan & Tujuan Kritikan Sosial oleh Pengarangnya

"Sama ada filem atau novel, kedua-duanya mempunyai tujuan yang sama iaitu untuk melakukan kritik sosial"

Kenyataan sebegini sedikit bermasalah. Sewajarnya lebih tepat jika berbunyi, 

"Sama ada filem atau novel, kedua-duanya boleh digunakan sebagai salah satu medium untuk seseorang melakukan kritik sosial."

Apa bezanya? Bezanya terletak pada kefahaman terhadap realiti sesuatu. 

Hakikatnya, kita tahu memang ada filem atau novel yang tujuannya hanya untuk bercerita. Kadang-kadang memang tidak ada kritik sosial malah nilai dan pengajaran langsung. Selagi ia memenuhi takrif filem dan novel, maka ia tetap sebuah filem, ia tetap sebuah novel.

Sebaliknya dengan menyatakan tujuan filem dan novel adalah untuk melakukan kritik sosial secara jelasnya menyatakan bahawa filem dan novel yang tidak melakukan kritik sosial bukan sebuah filem, bukan sebuah novel.

Malah dengan menyatakan bahawa filem ini novel itu kritik sosial, menunjukkan bahawa ada filem dan novel yang bukan kritik sosial. Kerana jika wajib filem dan novel itu kritik sosial, apa perlu menggandakan sifat kepada sesuatu yang merupakan dirinya? 

Lantas, kenyataan di atas akan tujuan filem dan novel wajib kritik sosial ialah satu falasi yang terang dan nyata.

Hal sebegini mustahak dalam konteks kita sebagai penulis meletakkan hak sesuatu pada tempatnya, bermula dari menjelaskan takrif sesuatu dengan jelas secara jami' dan mani'; segala erti yang berkaitan selesai dimasukkan, segala erti yang tidak berkaitan selesai dikeluarkan. Takrif menjadi pagar menjelaskan hakikat sesuatu dengan tepat dan tuntas.

Di sini, kecerdikan sahabat semisal Sayyiduna Hassan Ibn Thabit radhiyaAllahu'anhu terserlah ketika beliau bermadah, menerangkan apakah syair (puisi) sebenarnya?

"Sungguh, hanyasanya syair itu persembahan minda seseorang

Dalam majlis-majlis kebijaksanaan mahupun kebodohan

Dan sebaik-baik rangkap syair yang engkau dondangkan (ialah)

Rangkap syair yang mendondangkan semata-mata kebenaran"

Sayyiduna Hassan jelas tidak menafikan bahawa ada syair yang digunakan untuk menyatakan kepalsuan. Malah, syair yang didondangkan untuk mempamerkan kebodohan semisal pengampuan terlampau terhadap tokoh berkasta nilai diri yang rendah tetap dikatakan sebagai sebuah syair kerana asasnya rangkap-rangkap itu tetap memenuhi takrif sebuah syair.

Yang membezakan antara syair-syair itu ialah kedudukan syair itu, sama ada ia bernilai tinggi atau rendah, berdarjat mulia atau hina. Maka, ketinggian atau kerendahan, kemuliaan atau kehinaan sesebuah seni tidak menjadikannya keluar dari takrif subjek seni itu selagi mana ia memenuhi takrif seni berkenaan.

Mudahan kita terus berlaku adil dan cermat dalam menulis. Mohon bimbingan dan teguran semua.

Wallahualam.